قانون جامع حمايت از حقوق معلولين

قانون جامع حمايت از حقوق معلولين

ماده1. دولت موظف است زمینه های لازم را برای تأمین حقوق معلولان، فراهم وحمایت های لازم را از آنها به عمل آورد.

تبصره. معلول در این قانون به افرادی اطلاق میگردد كه به تشخیص كمیسیون پزشكی سازمان بهزیستی براثر ضایعه جسمی، ذهنی،روانی یا توأم ، اختلال مستمر در سلامت و كارایی عمومی وی ایجاد گردد. به طوری كه موجب كاهش استقلال فرد در زمینه های اجتماعی و اقتصادی شود.

ماده 2. كلیه وزارتخانه ها، سازمانها وموسسات و شركتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمانها و اماكن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل نمایند كه امكان دسترسی و بهره مندی از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم گردد.

تبصره1. وزارتخانه ها ، سازمانها و موسسات و شركتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند جهت دسترسی و بهره مندی معلولان ، ساختمانها و اماكن عمومی ، ورزشی ، تفریحی ، معابر و وسایل خدماتی موجود را در چهارچوب بودجه های مصوب سالانه خود مناسب سازی نمایند.

تبصره 2. شهرداریها موظفند از صدور پروانه احداث و پایان كار برای آن تعداد از ساختمانها و امكان عمومی و معابری كه استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نكرده باشند خودداری نمایند.

تبصره 3 . سازمان بهزیستی كشور مجاز است بر امر مناسب سازی ساختمانها و اماكن دولتی و عمومی دستگاه های مذكور در ماده فوق نظارت و گزارشات اقدامات آنها را درخواست نماید.

تبصره 4 . آیین نامه اجرایی ماده فوق ظرف سه ماه مشتركا توسط وزارت مسكن و شهرسازی ، سازمان بهزیستی كشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ماده 3. سازمان بهزیستی كشور موظف است در چارچوب اعتبارات مصوب در قوانین بودجه سالانه اقدامات ذیل را به عمل آورد:

الف . تامین خدمات توانبخشی ، حمایتی ، آموزشی و حرفه آموزی موردنیاز معلولان با مشاركت خانواده های معلولان و همكاری بخش غیردولتی (خصوصی ، تعاونی ، خیریه) و پرداخت یارانه (كمك هزینه ) به مراكز غیردولتی و خانواده ها .

ب. گسترش مراكز خاص نگهداری ، آموزشی و توانبخشی معلولان واجد شرایط (معلولان نیازمند ، معلولان بی سرپرست ، معلولان مجهول الهویه ، معلولان با ناهنجاریهای رفتاری) با همكاری بخش غیر دولتی و پرداخت تسهیلات اعتباری و یارانه (كمك هزینه) به آنها.

ج. تامین و تحویل وسایل كمك توانبخشی موردنیاز افراد معلول .

د. گسترش كارگاه های آموزشی ، حمایتی و تولیدی معلولان و ارایه خدمات توانبخشی حرفه ای به معلولان جهت توانمندسازی آنان.

تبصره . كارگاه های آموزشی ، حمایتی و تولیدی معلولان موضوع ماده فوق از شمول قانون كار مصوب 29/8/1369مستثنی خواهد بود.

ماده 4- معلولان می توانند در استفاده از امكانات ورزشی ، تفریحی ، فرهنگی و وسایل حمل و نقل دولتی (مترو ، هواپیما ، قطار) از تسهیلات نیمه بها بهره مند گردند.

تبصره . وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، سازمان تربیت بدنی و شهرداریها موظفتند كتابخانه ، اماكن ورزشی ، پارك و امكان تفریحی خود را به نحوی احداث و تجهیز نمایند كه امكان بهره مندی معلولان فراهم گردد.

ماده 5. افراد تحت سرپرستی معلولان با معرفی سازمان بهزیستی كشور تحت پوشش بیمه خدمات درمانی و معلولان تحت پوشش بیمه خدمات درمانی و بیمه مكمل درمانی قرار می گیرند.

ماده 6. یكی از فرزندان اولیایی كه خود ناتوان و معلول بوده (هر دو یا یكی از آنها معلول باشد) و یا حداقل دو نفر از فرزندان آنها ناتوان و معلول باشد از انجام خدمت وظیفه عمومی معاف می گردد.

تبصره . همسرانی كه زن ناتوان و معلول خود را سرپرستی می نمایند مادامی كه سرپرستی همسر ناتوان و معلول را برعهده داشته باشند از انجام خدمت وظیفه عمومی معاف می گردند.

ماده 7. دولت موظف است جهت ایجاد فرصت های شغلی برای افراد معلول تسهیلات ذیل را فراهم نماید:

الف. اختصاص حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی (رسمی ، پیمانی ، كارگری) دستگاه های دولتی و عمومی اعم از وزارتخانه ها ، شركتها و موسسات ، شركتها ، نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه هایی كه از بودجه عمومی كشور استفاده می نمایند به افراد معلول واجد شرایط .

ب. تامین حق بیمه سهم كارفرما توسط سازمان بهزیستی كشور و پرداخت آن به كارفرمایانی كه افراد معلول را به كار می گیرند .

ج. پرداخت تسهیلات اعتباری به واحدهای تولیدی ، خدماتی ، عمرانی و صنفی و كارگاه های تولیدی حمایتی در مقابل اشتغال افراد معلول به میزانی كه در قوانین بودجه سالانه مشخص می گردد .

د. پرداخت تسهیلات اعتباری خوداشتغالی (وجوه اداره شده) به افراد معلول به میزانی كه در قوانین بودجه سالانه مشخص می گردد.

ه . پرداخت تسهیلات اعتباری (وجوه اداره شده) جهت احداث واحدهای تولیدی و خدماتی اشتغالزا به شركتها و موسساتی كه بیش از شصت درصد سهام و سرمایه آنها متعلق به افراد معلول است.

و. اختصاص حداقل شصت درصد از پستهای سازمانی تلفنچی (اپراتور تلفن) دستگاه ها ، شركتهای دولتی و نهادهای عمومی به افراد نابینا و كم بینا و معلولان جسمی ، حركتی .

ز. اختصاص حداقل شصت درصد از پست های سازمانی متصدی دفتری و ماشین نویسی دستگاه ها ، شركتها و نهادهای عمومی به معلولین جسمی ، حركتی.

تبصره 1. كلیه وزارتخانه ها ، سازمانها ، موسسات و شركتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی مجازند تا سقف مجوزهای استخدامی سالانه خود ، افراد نابینا و ناشنوا و معلولین ضایعات نخاعی واجد شرایط را رأسا به صورت موردی و بدون برگزاری آزمون استخدامی به كار گیرند.

تبصره 2. سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور موظف است سه درصد از مجوزهای استخدامی سالانه وزارتخانه ها ، سازمانها ، موسسات دولتی ، شركتها و نهادهای عمومی و انقلابی را كسر و در اختیار سازمان بهزیستی كشور قرار دهد تا نسبت به برگزاری آزمون استخدامی اختصاصی برای معلولین واجد شرایط با همكاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور اقدام و معلولین واجد شرایط پذیرفته شده را حسب مورد به دستگاه مربوطه معرفی نماید.

تبصره 3. سازمان بهزیستی كشور مجاز است در قالب اعتبارات مصوب خود ، صندوق فرصت های شغلی معلولان و مددجویان بهزیستی را ایجاد و اساسنامه آن را به تصویب هیات وزیران برساند.

تبصره 4. سازمان آموزش فنی و حرفه ای كشور موظف است آموزش های لازم فنی و حرفه ای را متناسب با بازار كار برای معلولان به صورت رایگان و تلفیقی تامین نماید.

ماده 8. معلولان نیازمند واجد شرایط در سنین مختلف می توانند با معرفی سازمان بهزیستی كشور از آموزش رایگان در واحدهای آموزشی تابعه وزارتخانه های آموزش و پرورش ، علوم ، تحقیقات و فناوری ، بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی و دیگر دستگاه های دولتی و نیز دانشگاه آزاد اسلامی ، بهره مند گردند.

تبصره . آیین نامه اجرایی این ماده مشتركاً توسط سازمان بهزیستی كشور و وزارتخانه های مذكور و دانشگاه آزاد اسلامی ظرف مدت دو ماه پس از ابلاغ این قانون تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 9. وزرات مسكن و شهرسازی ، بانك مسكن و بنیاد مسكن انقلاب اسلامی موظفند حداقل ده درصد از واحدهای مسكونی احداثی استیجاری و ارزان قیمت خود را به معلولان نیازمند فاقد مسكن اختصاص داده و با معرفی سازمان بهزیستی كشور در اختیار آنان قرار دهند.

تبصره 1. سیستم بانكی كشور مكلف است ، تسهیلات اعتباری یارانه دار مورد نیاز احداث و خريد مسكن معلولان را تأمين كند و به معلولان يا تعاوني هاي آنها و يا موسسات خيريه اي كه براي معلولان مسكن احداث مي نمايند پرداخت كند.

تبصره 2. سازمان ملی زمین و مسكن موظف است زمین مورد نیاز احداث واحدهای مسكونی افراد معلول فاقد مسكن را به نرخ كارشناسی تهیه و در اختیار افراد مذكور یا تعاونی ها و موسسات خیریه ای كه برای آنان مسكن احداث می نمایند قرار دهد.

تبصره 3. معلولان از پرداخت هزینه های صدور پروانه ساختمانی ، آماده سازی زمین و عوارض نوسازی معاف می گردند.

تبصره 4. سازمان بهزیستی كشور موظف است در قالب اعتبارات مصوب خود در قوانین بودجه سالانه و كمكهای یارانه ای اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به احداث واحدهای مسكونی برای معلولان و مددجویان اقدام و مالكیت یا بهره برداری آنها را مطابق آیین نامه ای كه سازمان بهزیستی كشور با همكاری وزارت مسكن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد به معلولان و مدد جویان واحد شرایط واگذار نماید.

ماده 10. میزان كمك هزینه (یارانه) پرداختی سازمان بهزیستی كشور به مراكز غیردولتی (روزانه و شبانه روزی) بابت نگهداری ، خدمات توانبخشی و آموزشی و حرفه آموزی معلولان همه ساله با درنظر گرفتن نرخ تمام شده خدمات و تورم سالانه مشتركا توسط سازمان بهزیستی كشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور وزارت بازرگانی تهیه و قبل از خرداد ماه هر سال به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 11. مركز آمار ایران مكلف است در سرشماری های عمومی جمعیت كشور به نحوی برنامه ریزی نماید كه جمعیت افراد معلول به تفكیك نوع معلولیت آنها مشخص گردد.

ماده 12. سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است حداقل دو ساعت از برنامه های خود را در هر هفته در زمان مناسب به برنامه های سازمان بهزیستی كشور و آشنایی مردم با توانمندیهای معلولین اختصاص دهد.

ماده 13. سازمان بهزیستی كشور موظف است با ایجاد ساز و كار مناسب ، نسبت به قیمومیت افراد معلول اقدام نماید ، دادگاهها موظفند در نصب یا عزل قیم افراد معلول صرفا از طریق سازمان مذكور عمل و مبادرت به صدور حكم نمایند.

تبصره 1. سازمان بهزیستی كشور موظف است جهت دفاع از حقوق افراد معلول ، در محاكم قضایی وكیل تعیین نموده و به دادگاه مربوطه معرفی كند.

تبصره 2. آیین نامه اجرایی این ماده ظرف مدت سه ماه مشتركا توسط سازمان بهزیستی كشور و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 14. مودیان مالیاتی می توانند از طریق سازمان بهزیستی كشور و با نظارت آن جهت احداث مراكز توابخشی ، درمانی و حرفه آموزی و مسكن مورد نیاز افراد معلول اقدام نمایند . گواهی هزینه مودیان مالیاتی در موارد فوق كه به تایید سازمان بهزیستی كشور رسیده باشد به عنوان هزینه قابل قبول مالیایت آنان تلقی می گردد.

تبصره . آیین نامه اجرایی این ماده مشتركا توسط سازمان بهزیستی كشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ قانونی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 15. روسای سازمانهای بهزیستی استانها مجازند در جلسات شورای برنامه ریزی و توسعه استان و گروه های كاری آن به عنوان عضو شركت نمایند.

تبصره . به منظور كمك به اشتغال معلولان و مددجویان رئیس سازمان بهزیستی كشور مجاز است در جلسات شورای عالی اشتغال شركت نماید.

ماده 16. اعتبار مورد نیاز اجرای این قانون از محل منابع زیر تامین می گردد:

1. محل اعتباراتی كه دستگاهها و نهادها حسب وظایف قانونی در قوانین بودجه سالانه منظور می نمایند.

2. از محل اعتبارات هزینه ای و تملك سرمایه ای سازمان بهزیستی كشور كه تاكنون از محل اعتبارات مذكور خدمات لازم را به معلولان ارایه می داده است.

3. از محل وجوه واصله از اجرای طرح هدفمند كردن یارانه ها در كشور.

4. از محل صرفه جویی در هزینه های دستگاه ها و شركتهاي دولتي و نهادهاي عمومي كه ميزان سالانه آن براي هر يك از دستگاه ها و شركت ها و نهاد ها را هيأت وزيران مشخص می نماید.

تبصره 1. آیین نامه اجرایی این ماده توسط سازمان بهزیستی كشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

تبصره 2. آن تعداد یا بخشی از مواد این قانون كه نیاز به اعتبار جدیدی داشته باشد مادامی كه اعتبار لازم از محل منابع مذكور در این ماده .تامین نگردد ، اجرا نخواهد شد.